ceylan hakkinda

Zarif ve alımlı gövdesi, çevikliği, güzel gözleri ve yüksek hızıyla tanınan ceyla­nın oldukça geniş bir yaşama alanı vardır. Afrika'nın Atlas Okyanusu kıyılarından ve tropik kesimlerinden başlayıp Asya'da Moğo­listan'ın batısına kadar uzanan bölgelerdeki açık alanlarda 14 tür ceylan yaşar. Çifttoynaklı ve gevişgetiren bir otçul memeli olan ceylan, antilop ve sığırlarla aynı familya (Bovidae) içinde sınıflandırılır.
Ceylan türlerinin 12'si Gazella, ikisi ise Procapra cinsinde yer alır. Bozkırlarda ve yarı çöllerde, genellikle beş-on tanesi ya da yüzlercesi bir arada sürüler oluşturarak dola­şan ceylanlar küçük yapılı hayvanlardır. Omuz yükseklikleri türe göre 60-90 cm ara­sında değişir. Gövdesi aslında tombulca ol­makla birlikte, bacaklarının ince ve yüksek oluşu yüzünden ceylan ince ve zarif görünür. Postu genellikle kahverengi olan ceylanın butları ve karnı beyazdır; çoğu türde gövde­nin iki yanında boylu boyunca uzanan koyu renkli iki şerit bulunur. Ceylanın kuyruğu kısa ve püsküllü uçludur. Anadolu'dan Moğo­listan'a kadar uzanan bölgede yaşayan İran ceylanı (Gazella subgutturosa) dışındaki tür­lerde hem erkekte hem de dişide, genellikle geriye doğru kıvrık bir çift boynuz bulunur. İran ceylanının dişisi ise ya güdük boynuzludur ya da hiç boynuzu yoktur.
Ceylan sürüleri sürekli hareket halindedir. Koruyucu renklenmelerinin yardımıyla dik­kat çekmeden sürekli dolaşırlar. Üreme dö­neminde erkekler dişileri için kavga ederler. Beş-altı ay süren bir gebelik döneminden sonra dişi ceylan tek bir yavru doğurur. Yavru ceylan bir yıl boyunca anasıyla birlikte gezer.
Ceylana eskiden gazal (ya da gazel) ve ahu gibi adlar da verilirdi. Gazella cinsinin adı da ceylan anlamındaki Arapça gazal sözcüğün­den gelir. Genellikle sanıldığı kadar korkak ve çekingen olmayan ceylanlar saatte 90 kilometreye varan bir hızla koşabilir. Ceylan­lar iri, parlak ve doğuştan "sürmeli" gözleriy­le özellikle Arap, İran ve Türk folklor ve edebiyatlarında göz güzelliğinin simgesi ol­muştur.
14 ceylan türünden Tibet ceylanı (Procapra picticaudata) Tibet ve çevresinde, Moğol cey­lanı (Procapra gutturosa) Moğolistan'da ya­şar. Bu ikisi ile İran ceylanı dışında kalan türler Afrika'nın çeşitli bölgelerinde bulunur. Özellikle eti ve derisi için yoğun biçimde avlandıklarından ceylanların bazı alttürleri çok azalmıştır; hatta bazılarının tümüyle tü­kendiği sanılmaktadır. Örneğin, Pelzeln cey­lanı (Gazella pelzelnı) ile ince boynuzlu ceyla­nın (Gazella leptoceros) soyları tükenmek üzeredir. Türkiye'de ceren ve ceylan adlarıyla tanınan İran ceylanı eskiden Adana-Mardin arasındaki düzlüklerde yaşardı. Günümüzdey­se yalnızca Urfa'nın güneydoğusunda çok az sayıda İran ceylanı kalmıştır.

Türler

* Hint ceylanı (G. bennettii)
* Cuvier ceylanı (G. cuvieri)
* Dama ceylanı (G. dama)
* Dorkas ceylanı (G. dorcas) Türkiye
* Dağ ceylanı (G. gazella)
* Grant ceylanı (G. granti)
* İnce boynuzlu ceylan (G. leptoceros)
* Kızıl alınlı ceylan (G. rufifrons)
* Saudi ceylanı (G. saudiya)
* Soemmerring ceylanı (G. soemmerringii)
* Speke ceylanı (G. spekei)
* İran ceylanı (G. subgutturosa) Türkiye
* Thomson ceylanı (G. thomsonii)

Ayrıca Procapra cinsi içinde sınıflandırılan üç türe daha ceylan adı verilir:

* Tibet ceylanı (Procapra picticaudata)
* Moğol ceylanı (Procapra gutturosa)
* Przewalski ceylanı (Procapra przewalskii)

sağoL btnm..=)

Rica Edrm